Πανεπιστημιακός συνδικαλισμός

Ένας από τους βασικούς λόγους που δημιουργήσαμε την Ενωτική Πρωτοβουλία είναι η βαθύτατη πεποίθησή μας ότι ένα ορισμένο είδος συνδικαλισμού έχει απαξιωθεί και επομένως πρέπει να βρεθεί ένας νέος τρόπος του συνδικαλίζεσθαι. Ολόκληρη η ελληνική κοινωνία βοά για την κατάντια του συνδικαλισμού σε όλους τους κλάδους. Μέχρι και μυθιστορήματα γράφονται με αυτό το θέμα. Στο Πανεπιστήμιο τα προβλήματα του συνδικαλισμού γίνονται ακόμη πιο περίπλοκα. Ας μην αναλωθούμε σε επισκόπηση της ιστορίας του συνδικαλισμού και πώς σταδιακά παρήκμασε ώστε σήμερα να είναι απολύτως κομματικοποιημένος, υπαγορευμένος από τις κεντρικές πολιτικές επιλογές των κομμάτων. Παρόλο που αποτελεί ο ίδιος θεσμό και συνδιοικεί, τουλάχιστον στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ταυτόχρονα κουρελιάζει άλλους θεσμούς όταν αυτό υπαγορεύεται από πολιτικά και κλαδικά συμφέροντα. Πώς έχει συμβεί και αυτός ο συνδικαλισμός που ακριβώς περηφανεύεται ότι έχει πολιτικό όραμα και δεν ασχολείται με δευτερεύοντα και τριτεύοντα ζητήματα της καθημερινότητας να έχει καταδικαστεί στη συνείδηση της κοινωνίας για συντεχνιασμό; Η εύκολη απάντηση είναι ότι φταίνε τα ΜΜΕ.

Βεβαίως το συνδικαλίζεσθαι είναι μια πολιτική πράξη. Βεβαίως οποιεσδήποτε εκτιμήσεις για την πορεία ενός επαγγελματικού χώρου και ενός κλάδου, στην περίπτωσή μας του πανεπιστημίου και των καθηγητών του, υπαγορεύονται από και σχετίζονται με γενικότερες εκτιμήσεις και πεποιθήσεις για την πορεία της οικονομίας και της κοινωνίας. Η συνδικαλιστική παράταξη ή ο σύλλογος δεν είναι όμως κόμμα και δεν αγωνίζεται για μια συνολική κοινωνική λύση ούτε χρειάζεται να συμφωνούν όλα τα μέλη του στο πολιτικό όραμα. Οι εργαζόμενοι συσπειρώνονται και διεκδικούν τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους, των αμοιβών τους και την προκοπή γενικότερα του κλάδου τους. Η μεγάλη δύναμη του συνδικαλιστικού κινήματος είναι η όσο το δυνατόν ευρύτερη εκπροσώπηση του κλάδου και η ενότητά του. Χωρίς αυτά τα δύο δε μπορεί να πετύχει καμιά διεκδίκηση. Εδώ βρίσκεται και η απόδειξη της αποτυχίας του παλιού συνδικαλιστικού μοντέλου: Γενικές Συνελεύσεις με 20 άτομα, ΔΣ που εκδίδει ανακοινώσεις που δεν εκπροσωπούν παρά μια μειοψηφία των συναδέλφων. Το ιερότερο όπλο του συνδικαλισμού, η απεργία έχει χάσει κάθε νόημα αφού γίνεται μόνο στα χαρτιά των ανακοινώσεων του ΔΣ, χωρίς καμιά μαζικότητα.

Άρα θα πρέπει να ξαναγυρίσουμε πίσω στην αλφαβήτα του συνδικαλισμού. Να δούμε αρχικά το ζήτημα της εκπροσώπησης. Ο ΕΣΔΕΠ θα πρέπει να εκπροσωπεί όσο το δυνατόν περισσότερους συναδέλφους. Πώς θα γίνει αυτό; Καταρχάς με μαζική συμμετοχή στις επικείμενες εκλογές και σε όσες ψηφοφορίες για διάφορα θέματα θα ακολουθήσουν. Με στοχευμένες, σε ένα θέμα κάθε φορά και ίσως αποκεντρωμένες κατά σχολές ΓΣ, με σφιχτή διαδικασία που δεν θα κρατούν πολλές ώρες. Με αξιοποίηση της ηλεκτρονικής διαβούλευσης, όχι για να καταργηθεί η φυσική παρουσία και η αλληλεπίδραση, αλλά για να παίρνουν μέρος περισσότεροι συνάδελφοι, για να προετοιμάζονται καλύτερα οι προτάσεις στις ΓΣ. Θα πρέπει να δούμε τη δυνατότητα αλλαγής του καταστατικού έτσι ώστε να παίρνονται και κάποιες αποφάσεις με ηλεκτρονική ψηφοφορία. Θα πρέπει να απεργούμε όταν έχουμε τη δυνατότητα να απεργήσουμε, όταν είναι εγγυημένη η μαζική συμμετοχή στην απεργία και όχι άλλες απεργίες στα χαρτιά. Κι εδώ ακριβώς είναι που μπαίνει το ζήτημα των συνδικαλιστικών πρακτικών. Θα πρέπει να εξετάσουμε τη δυνατότητα και άλλων μορφών κινητοποιήσεων, αξιοποιώντας και πάλι τις Νέες Τεχνολογίες, με μικρά βίντεο λ.χ. που θα προβάλλουν τα αιτήματα και τις θέσεις μας και θα δίνουν μιαν άλλη εικόνα για μας τους ίδιους και τη δουλειά μας. Με ανοικτές εκδηλώσεις στους πανεπιστημιακούς χώρους, χωρίς ατέρμονες συζητήσεις αλλά σύντομες παρουσιάσεις θέσεων και λύσεων για τα προβλήματα του πανεπιστημίου, με τη χρήση εικόνων, που θα μπορούν εύκολα να γίνουν κατανοητές από δημοσιογράφους και κάθε ενδιαφερόμενο.

Τέλος, πρέπει να φροντίσουμε για την ενότητα του κλάδου μας. Είναι κοινό μυστικό ότι υστερούμε σ’ αυτό. Οι διαφορετικές επιστήμες που υπηρετούμε συνεπάγονται διαφορετική σχέση με την κοινωνία και την οικονομία, διαφορετικές ερευνητικές πρακτικές, διαφορετικές δυνατότητες χρηματοδότησης. Θα πρέπει να προωθήσουμε την ενότητά μας, πέρα από κομματικές επιλογές, να βρούμε πού συμφωνούμε, να δεχθούμε το δίκιο του συναδέλφου που προέρχεται από διαφορετικό χώρο, να διαπραγματευθούμε μεταξύ μας πρώτα και να μην αισθανόμαστε αδικημένοι από τους ίδιους τους συναδέλφους μας, πριν βγούμε να διεκδικήσουμε το οτιδήποτε. Ο πολιτεία και η κοινωνία το ξέρουν ότι δεν έχουμε ενότητα και μας αντιμετωπίζουν ανάλογα. Εμείς κρύβουμε τα μεταξύ μας προβλήματα κάτω από το χαλί και μετά αναρωτιόμαστε γιατί η εικόνα μας έχει λερωθεί τόσο.

Η ΕΠ κατηγορείται ότι δεν έχει γενικότερες θέσεις για την κοινωνία και το πανεπιστήμιο, για την κρίση, το μνημόνιο και πολλά άλλα σημαντικά οπωσδήποτε θέματα. Δεν θα επικαλεστούμε το νεαρόν της ηλικίας και το προφανές ότι οι θέσεις, αν θέλουμε να είναι επεξεργασμένες, χρειάζονται χρόνο. Αν θέλαμε να αποκτήσουμε και να προβάλουμε θέσεις για τον προεκλογικό αγώνα, θα μπορούσαμε να κάνουμε μια σύνθεση έτοιμων θέσεων που έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς από συναδέλφους, ή άλλους αναλυτές, όπως γίνεται εξάλλου σε τέτοιες περιπτώσεις. Δεν πιστεύουμε όμως ότι αυτό θα σήμαινε κάτι. Πόσες προεκλογικές θέσεις δεν ξεχάστηκαν, πόσες άλλες είναι κενό γράμμα, πόσες διατυπώνονται με έναν αυτοματισμό που αποσκοπεί μόνον στην εξασφάλιση της ταμπέλας του προοδευτικού, του αριστερού; Ο δικός μας στόχος είναι να ανοίξουμε έναν άλλον συνδικαλιστικό δρόμο για την παραγωγή θέσεων μετά τις εκλογές και μετά τη συγκρότηση του ΔΣ. Θεωρούμε ότι οι συνάδελφοί μας έχουν απόψεις, θέσεις, εμπειρίες και θέλουμε να τους ακούσουμε επιτέλους. Είναι πάρα πολλοί εκείνοι που δεν τις έχουν εκφράσει γιατί δεν τους ενέπνεε εμπιστοσύνη το συνδικαλιστικό πλαίσιο μέχρι τώρα, η καταπίεση των διαδικασιών, η αλαζονεία των έμπειρων στα κομματικά και τα συνδικαλιστικά τερτίπια. Γι αυτό δίνουμε την έμφαση στη συνδικαλιστική πρακτική και στην αλλαγή του κλίματος. Γιατί πιστεύουμε βαθύτατα ότι το μέσον δεν είναι δευτερεύον αλλά κυριότατο πολιτικό ζήτημα και ότι ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα.

Βενετία Αποστολίδου

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης